Niektórzy dłużnicy którzy wpadli w tarapaty finansowe, a zwłaszcza ci, którzy znaleźli się w spirali zadłużenia mogą mieć trudności z ustaleniem wszystkich swoich wierzytelności i wierzycieli. Poniżej piszemy krótko o tym, dlaczego na potrzeby postępowania upadłościowego warto zrobić dokładny przegląd dokumentacji wierzytelności i ujawnić ją syndykowi.
Czy wszyscy moi wierzyciele będą uczestniczyć w postępowaniu upadłościowym?
Zasadniczo powinni. Nie jest to jednak zasadą, a w praktyce upadłości konsumenckiej zdarza się rzadko. W myśl przepisów w postępowaniu upadłościowym uczestniczą:
- wierzyciele osobiści, którzy zgłosili w odpowiednim terminie swoją wierzytelność,
- wierzyciele osobiści dodatkowo zabezpieczeni rzeczowo2, którzy nie muszą zgłaszać swojej wierzytelności.
Jaka jest moja rola – jako upadłego – w procesie zgłaszania wierzycieli?
Oczywiście to, czy dany wierzyciel zgłosi się do udziału w Twoim postępowaniu, jest wyłącznie jego suwerenną decyzją. Ty jednak także masz ważną rolę i jej prawidłowe wykonanie ma wpływ na Twoje późniejsze, pełne oddłużenie.
Po ogłoszeniu upadłości syndyk ma obowiązek zawiadomienia o tym wszystkich wierzycieli, których adresy zna na podstawie ksiąg upadłego. Przy czym przepis ten jest lepiej dostosowany do upadłości przedsiębiorców. W przypadku konsumentów syndyk posiłkuje się dokumentami które Ty dołączysz do wniosku o ogłoszenie upadłości lub przekażesz mu już po jej ogłoszeniu. Jeżeli więc Ty nie przekażesz syndykowi informacji o konkretnym wierzycielu, syndyk nie będzie miał możliwości zawiadomienia go, a Ty ryzykujesz tym, że nie zostaniesz oddłużony z tej konkretnej wierzytelności.
Oddłużeniu poświęcamy szereg innych wpisów na tej stronie (LINK). Jego skutkiem jest to, że nie musisz już regulować zadłużenia wobec wszystkich wierzycieli, którzy zostali ujawnieni w postępowaniu upadłościowym, niezależnie od tego czy i w jakim stopniu ich w tym postępowaniu zaspokoiłeś. Jeżeli więc jakiś wierzyciel po wykonaniu planu spłat będzie domagał się od Ciebie zapłaty w postępowaniu sądowym, będziesz mógł skutecznie bronić się faktem umorzenia tej wierzytelności – pod warunkiem, że nie można zarzucić Ci jej umyślnego nieujawnienia.
Co więc oznacza umyślne nieujawnienie wierzytelności?
O umyślnym nieujawnieniu wierzytelności, czyli po prostu jej zatajeniu możemy mówić w sytuacji, gdy upadły celowo (a więc nie z powodu niewiedzy, zapomnienia lub upływu lat i zgubienia dokumentów) nie powiadomi o niej syndyka i nie przedłoży mu żadnej dokumentacji (umów, wezwań) w tym przedmiocie. Przeważnie o umyślnym nieujawnieniu jest mowa w sytuacji, gdy dłużnik pozostaje w zmowie z konkretnym wierzycielem, zataja fakt jego istnienia w postępowaniu, a potem, gdy już zostanie oddłużony z wszystkich innych długów, płaci tylko ten konkretny dług. Należy jednak pamiętać, że takie postępowanie jest nie tylko nieuczciwe w stosunku do wszystkich pozostałych wierzycieli, ale może być potraktowane jako przestępstwo z art. 302 § 2 Kodeksu karnego, za które grozi kara pozbawienia wolności do lat 33 .
Warto więc przed złożeniem wniosku o ogłoszenie upadłości przejrzeć całą swoją dokumentację by móc w postępowaniu ujawnić wszystkich swoich wierzycieli. Informacje o wierzycielach możesz także uzupełnić po złożeniu wniosku, na przykład poprzez Jak wynika z informacji powyżej, jeżeli przez roztargnienie nie wskażesz wierzyciela dalej możesz bronić się argumentem, że nie było to działanie umyślne, a jedynie lekkomyślność lub niedbalstwo.
Przy czym w naszej ocenie najlepiej oszczędzić sobie niepotrzebnych nerwów i solidnie przygotować się do przedstawienia wszystkich wierzycieli i pełnego oddłużenia. Dlatego możesz zgłosić się do Fundacji z dokumentami, pomożemy Ci w ustaleniu katalogu Twoich wierzycieli.
1 Sprawdź także przepisy ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. – Prawo upadłościowe (Tekst jedn. Dz.U. z 2024 r. poz. 794 ze zm.) – art. 491(2) PU, art. 491(21) PU.
2 Zabezpieczenie rzeczowe oznacza, że wierzyciel może domagać się zaspokojenia z konkretnego przedmiotu majątkowego (np. nieruchomości lub samochodu osobowego) nawet jeżeli zmieni się właściciel tego przedmiotu.
3 R. Adamus (w:) R. Adamus, B. Groele (red.), Upadłość konsumencka, art. 491(21) PrUp, s. 306.